دنیای کارتون و کاریکاتور

بحث فلسفي تداعي انديشه
عمران صلاحي(نشريه بخارا)

مى‏گويند اول انديشه وان گهى گفتار. چون ما كارمان نوشتن است، بايد بگوييم اول انديشه وان گهى نوشتار. اگر وزن هم غلطمى‏شود، بشود.
ما براى انديشيدن سه مكان داريم: اول دستشويى. يعنى دقيقاً همان جا كه دست مى‏شويند و آقايان اگر نخواهند ريش بگذارند،صورتشان را اصلاح مى‏كنند. در دستور زبان، ضمير كلمه‏اى است كه جاى اسم مى‏نشيند و از تكرار آن جلوگيرى مى‏كند. در جامعه‏مؤدب ما هم دستشويى جاى مستراح نشسته و از تكرار آن جلوگيرى كرده است، به‏همين علت وقتى كسى مى‏گويد مى‏روم سرى به‏دستشويى بزنم، منظورش از سر همان ته است. در مطلب ما دستشويى همان جايى است كه آينه دارد و دست مى‏شويند يا مسواك‏مى‏زنند يا اصلاح مى‏كنند و يا كارهايى كه مربوط به نواحى فوقانى آدم مى‏شود.
دومين جا براى انديشيدن حمام است. مخصوصاً زير دوش حمام. اگر چه در شعر آمده: اول انديشه، وان گهى گفتار، منظور از اين‏وان، وان حمام نيست. دوش حمام براى انديشه خيلى مؤثر است. سلول‏هاى مغز آدم را به كار مى‏اندازد و باعث مى‏شود آدم سوژه‏هاى‏خوبى فكر كند. البته توى وان هم خوب مى‏شود فكر كرد، اما چون عموميت ندارد، آن را بسط نمى‏دهيم.
سومين جا براى انديشيدن، همان دستشويى به معنى مجازى آن است. يعنى توالت. اما چون ويراستاران كاربرد واژه‏هاى بيگانه‏اى راكه معادل فارسى دارد ممنوع كرده‏اند، به جاى آن‏ مى‏گوييم مستراح. يا به‏قولى آقاى اح. اين كلمه هم چون خيلى بودار است، به جايش مى‏گوييم‏آبريزگاه. در حالى كه چيزى كه در آن ريخته مى‏شود، صرفاً آب نيست. اين سومين مكان براى‏انديشيدن مكان بهترى است، به شرط اين كه عمومى نباشد و كسى پشت در منتظر نباشد و هى‏به در نكوبد و رشته افكار آدمى را پاره نكند! در اين مكان سوم آدم فكرش بازتر مى‏شود. بى‏خودنيست كه بعضى‏ها يك سوم عمرشان در اين محل مى‏گذرد و حتى ميز كارشان را به آنجا منتقل‏كرده‏اند.
اين سه مكان همان‏طور كه واضح و مبرهن است براى انديشيدن مناسب است، نه نوشتن. به‏شرط اين كه ناگهان آب بند نيايد و انديشه را ناتمام نگذارد...